W art. 15 Ustawy z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2, wprowadzono możliwość podjęcia uchwał przez walne zgromadzenie na piśmie albo przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość.
Przepisy te budzą wątpliwości w zakresie możliwości zastosowania ich do spółdzielni mieszkaniowych.
Opinie prawne
Niektórzy uważają, że wątpliwą należy uznać możliwość stosowania w spółdzielniach mieszkaniowych przepisów dodanych na mocy art. 15 ustawy z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-21 do art. 36 Prawa spółdzielczego, tj. przepisów § 9-13, dopuszczających podjęcie przez walne zgromadzenie uchwały przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość. Uzasadnieniem tego poglądu jest treść art. 1 ust. 7 ustawy z 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych wskazująca, że w zakresie nieuregulowanym w ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych stosuje się przepisy ustawy z dnia 16 września 1982 r. – Prawo spółdzielcze. Jeżeli coś jest uregulowane przepisami szczególnymi wobec Prawa spółdzielczego, tj. regulacjami zawartymi w ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych to nie znajduje zastosowania przepisy ogólne zawarte w Prawie spółdzielczym. Kwestie zwoływania, obradowania i podejmowania uchwał podczas obrad walnych zgromadzeń w spółdzielniach mieszkaniowych są uregulowane przepisami ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. Zgodnie z art. 83 ust. 6 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych o czasie, miejscu i porządku obrad walnego zgromadzenia lub jego części zawiadamia się wszystkich członków na piśmie co najmniej 21 dni przed terminem posiedzenia walnego zgromadzenia lub jego pierwszej części. Zawiadomienie powinno zawierać czas, miejsce, porządek obrad oraz informację o miejscu wyłożenia wszystkich sprawozdań i projektów uchwał, które będą przedmiotem obrad oraz informację o prawie członka do zapoznania się z tymi dokumentami. Ponadto, stosownie do art. 83 ust. 7 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, walne zgromadzenie w spółdzielni mieszkaniowej może podejmować uchwały jedynie w sprawach objętych porządkiem obrad podanym do wiadomości członków w terminach i w sposób określony w ustawie. W kontekście zgłaszania projektów uchwał należy także zauważyć, że w myśl art. 83 ust. 10 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, projekty uchwał powinny być wykładane na co najmniej 14 dni przed terminem walnego zgromadzenia lub jego pierwszej części do wiadomości członkom, którzy na podstawie art. 83 ust. 12 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. mają prawo zgłaszania poprawek do projektów uchwał. Brak jest również we wprowadzonych przepisach zastrzeżenia, że wprowadzone regulacje dotyczą także walnych zgromadzeń, o których mowa w art. 83 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. Mając na uwadze powyższe przepisy niektórzy wyrażają opinię, iż w przypadku walnych zgromadzeń w spółdzielniach mieszkaniowych nie jest możliwe podejmowanie uchwał w trybie określonym przepisami art. 36 § 9 – 13 Prawa spółdzielczego. Ponadto zgodnie z art. 90 ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, jeżeli ustawowy termin zwołania walnego zgromadzenia spółdzielni albo zebrania właścicieli lokali przypada w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, trwającego w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy lub ogłoszonego bezpośrednio po okresie trwającym w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy, ulega on przedłużeniu o 6 tygodni od dnia odwołania tego stanu. Stosownie zaś do art. 91 ustawy z dnia 31 marca 2020 r., przepisy ustawy z dnia 16 września 1982 r. – Prawo spółdzielcze i ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali stosuje się również do posiedzeń odpowiednich organów zwołanych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy.
Doświadczenie zawodowe
Nie zgadam się z ww. interpretacjami. Uważam, że można zastosować w spółdzielniach mieszkaniowych zastosować ww. przepisy dotyczące pisemnego lub zdalnego podejmowania uchwał walnego zgromadzenia gdyż są to regulacje na czas epidemii i zagrożenia epidemicznego. To szczególny tryb, który wprowadził ustawodawca wyłącznie w czasie epidemii i stanu zagrożenia epidemicznego. Ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych nie zawiera regulacji wprowadzonych na czas epidemii i zagrożenia epidemicznego. Zaznaczam, że szanuję pogląd przeciwny i w związku z wątpliwościami interpretacyjnymi nie jest pewne jakie jak będzie się kształtowała linia orzecznicza. Prognozuję, że nie będzie jednolitej linii orzeczniczej. Najlepszym rozwiązaniem dla spółdzielni, które mają wątpliwości oczekiwania na zakończenie epidemii i stanu zagrożenia epidemicznego. Po odwołaniu tych stanów można bez zagrożeń zwołać walne zgromadzenie w tradycyjnej formie.
Obsługa prawna spółdzielni mieszkaniowych
Stale współpracuję z kilkudziesięcioma spółdzielniami mieszkaniowymi, prowadziłem obsługę prawną wielu Walnych Zgromadzeń i uważam, że pisemne i zdalne głosowanie uchwał walnego zgromadzenia to rozwiązanie rewolucyjne. Członkowie spółdzielni będą musieli przyzwyczaić się do zmian. Musi się również zmienić mentalność w spółdzielniach. Zmiany dotyczą wszystkich rodzajów spółdzielni. Największe zastosowanie będą miały w spółdzielniach mieszkaniowych.
Zarządzenie głosowania
Zarząd lub Rada Nadzorcza może zarządzić podjęcie określonej uchwały przez walne zgromadzenie na piśmie albo przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość.
Przygotowanie do nowych zmian
Żeby Zarząd lub Rada Nadzorcza mogły podjąć decyzję procedowania w takim trybie to muszą najpierw przygotować spółdzielnię do tej formy podejmowania decyzji. W przypadku podejmowania uchwał przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość konieczne jest odpowiednie przygotowanie techniczne. Pomocą będą programy informatyczne zawierające opcję elektronicznego głosowania. Istotne jest żeby spółdzielnie były przygotowane w zakresie obsługi prawnej do nowych rozwiązań.
Zawiadomienie o głosowaniu
Uchwała walnego zgromadzenia może być podjęta, jeżeli wszyscy członkowie zostali zawiadomieni o głosowaniu na piśmie albo przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość. Kluczowe w tym zakresie będzie skuteczne zawiadomienie o głosowaniu. Uchwała może być również wynikiem głosów częściowo oddanych na piśmie lub przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość.
Formy podejmowania uchwał
Przepisy wprowadzają możliwość podejmowania uchwał przez Walne Zgromadzenie:
– na zebraniu,
– na piśmie,
– przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość,
– w sposób mieszany, tj. częściowo oddanych na piśmie lub przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość.
Przy obliczaniu kworum uwzględnia się członków uczestniczących przez oddanie głosu na piśmie lub przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość.
Głosowanie w ww. trybie może być przeprowadzone niezależnie od postanowień statutu spółdzielni.
Zakres obowiązywania
Powyższe rozwiązania mogą być stosowane wyłącznie się w czasie wprowadzenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, o których mowa w ustawie z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Nowe przepisy zostały dodane z uwagi na aktualny stan epidemii COVID 19. Nie wiadomo kiedy zostanie odwołany stan epidemii. Prawdopodobnie po odwołaniu stanu epidemii będzie wprowadzony stan zagrożenia epidemicznego. Przewiduje się, że może to potrwać ponad rok więc spółdzielnie będą mogły skorzystać z nowych rozwiązań prawnych.